Beste Nasır
Sosyal medyanın çoğunlukla bilinçsiz ve/veya rastgele paylaşımların yapıldığı bir ortam haline geldiği günümüz dünyasında, hepimiz bazen “Sosyal medya hesaplarımızın hepsini mi yoksa birkaçını mı kapatalım?” soru. Sosyal medya, bir yandan yaşadığımız bu çağda birbirimizle iletişim kurmanın en kolay ve hızlı yolu olarak karşımızda dururken, diğer yandan birçok başlık altında toplanabilecek tehlikelerle hepimizi karşı karşıya getiriyor. Jaron Lanier’in Garaj Yayıncılık etiketiyle okuyucularla buluşturduğu ‘Sosyal Medya Hesaplarınızı Hızlı Kapatmak İçin On Argüman’ adlı kitabında tam olarak ifade etmek gerekirse on bile bu sakıncalı ve tehlikeli noktalardan bazıları: .
Lanier’in kitabında sosyal medyanın hepimiz için yarattığı veya yaratabileceği bu sakıncalı noktalardan on tanesi; sosyal medyanın hepimize hür irademizi kaybettirebileceğini, günümüzde her alanda daha belirgin hale gelen deliliğe, bilinçsizliğe ve düşünememeye direnmenin bir yolunun da sosyal medyayı kullanmayı bırakmak olduğunu, sosyal medyanın hepimizi hür iradeye dönüştürebileceğini. bazı yönlerden “insan” halimizi yeniden kaybederiz. Sosyal medyanın gerçekleri yok edip herkesi ve her şeyi sahte hale getirmesi, sosyal medyanın tüm söylem(ler)imizde anlam ve tutarsızlık sorunları yaratması, hatta sosyal medyanın “empati potansiyelimizi” yok etmesi çağımızda çok yaygın. her alanda ve her alanda her zaman çok değerlidir. Doğal hali ile gördüğümüz “mutsuzluk” hali, sosyal medyada karşılaştığımız şeylerle büyüyebiliyor, sosyal medyanın hepimizi ekonomik açıdan hiç istemediğimiz bir duruma sokabilmesi ve siyasetin her zaman gündemde olması. hepimiz için çok değerli bir alan olmuş, topluma kazandırılmıştır. Sosyal medya yapısal olarak uygun olmadığı için imkansız hale getirebilir ve sonuncusu sosyal medya hiçbirimizi ruhen veya ruhen tatmin edemez.
Ama bu gerçekten herkes için geçerli olabilir mi?
Sosyal Medya Hesaplarınızı Hızlı Kapatmak İçin 10 Argüman, Jaron Lanier, Çeviren: Dave Peker, 176 s., Garaj Kitap, 2022.Lanier, bu on argümanı ve destekleyici niyetlerini ortaya koyarak sosyal medya hesaplarımızı kapatmamızın hepimiz için daha doğru olabileceğini savunuyor. Kitabın tamamı dikkatlice okunduğunda, Lanier’in bu on argümanını öne sürmesi ve destekleyici fikirlerini hepimizle paylaşması nedeniyle ikna edici olduğunu düşünebiliriz, ancak sosyal medyanın bu on argümanı kesinlikle herkes için yaratacağını söyleyebilir miyiz? bizim? Yine çok değerli hocam Ioanna Kuçuradi’nin sıklıkla vurguladığı bir ilke olan sosyal medyayı kullandığımız her platformda olması gerektiği gibi amaç ve işlevinin bilincinde olarak kullanmaya çalışabilir miyiz, yoksa kullanmayı biliyor muyuz? amacının bilincinde olan ve işlevini yerine getiren tüm platformlar, Bilmiyorsak öğrenebilir miyiz? Bu soruların tatmin edici cevapları, tüm bu platformları kullanırken bize sağlıklı sınırlar koyma fırsatı verebilir ve Lanier’in bu on argümanını kendi adımıza tartışmaya ve sorgulamaya açmamıza rehberlik edebilir.
Kendi adıma ifade etmek gerekirse, sosyal medyanın Lanier’e kıyasla hepimiz için yaratabileceği dezavantajlar için öne sürdüğü bu on argüman arasında Lanier’e katılmadığım argümanların yanı sıra Lanier’e katılmadığım argümanlar da var. Katılıyorum. Bu arada Lanier’e katıldığım argümanların ortasında şunu tekrar belirtmek isterim ki sosyal medya hepimizde manevi veya manevi birçok yönden tatminsizlik yaratabilir, sosyal medya bizi ilgilendirecek siyaset yapacaktır. sosyal medya paylaşımlarımızın yine sosyal medya platformlarında yer alması her an imkansız. para aldığı için hiçbirimize ekonomik olarak bir katkısı olmayacağını ve artık her alanda kendini çok daha net gösteren deliliğe, bilinçsizliğe, düşünememeye karşı koyabileceğimiz yollardan biri olduğunu, sosyal medyayı kullanmayı bırakmaktır ve sosyal medya hepimizde düzeyleri değişse de bağımlılık yaratır. ve bir anlamda daha faydalı zamanları özgürce geçirmemizi engelliyor, muhtemelen başkaları yüzünden, bir bakıma özgürce ve bir anlamda tam da istediğimizi paylaşıyoruz. ememezken; Lanier ile aynı fikirde olmadığım argümanların ortasında, sosyal medyanın bizi bazı yönlerden yavaş yavaş insan olma durumundan uzaklaştıracağı, sosyal medyanın gerçekleri baltalayacağı, herkesi ve her şeyi sahteleştireceği ve anlam sorunlarının yaşanacağı tartışmaları arasında. ve söylediklerimizin tutarsızlığı sosyal medya sayesinde hepimiz için her alanda ve her zaman. çok değerli “empati yeteneğimiz” sosyal medyanın kullanımıyla yok olacak ve son olarak çağımızda çok yaygın olarak gördüğümüz “mutsuzluk” hali sosyal medyada karşılaştığımız şeylerle daha da büyüyecek.
Lanier’e katıldığım ve katılmadığım argümanları sıralarken göz önünde bulundurduğum kriterlerden ilki yukarıda da belirttiğim gibi kullandığımız tüm sosyal medya hesaplarımızda dikkat etmemiz gerektiğini düşündüğüm bir ilke, Hangi sosyal medya hesabını veya hangi sosyal platformu kullanırsak kullanalım. O sosyal mekanın amaç ve işlevinin bilinciyle kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın, bunun hem her sosyal platform için ayrı ayrı hem de aslında o sosyal mekanın amaç ve işlevinin ne olması gerektiği bilgisinden hareketle değerlendirilmesi normaldir. Argümanları tekrar sıralarken göz önünde bulundurduğum bir diğer kriter de sosyal medya platformlarını kullanırken yaşadığım kişisel deneyimler. Kendi deneyimlerim de hayata bakışımın ve doğal sosyal medya platformlarının harika bir modülünü oluşturuyor.
